Predmet istraživanja su integrativni procesi u Srbiji i to u tri njihova glavna aspekta ispoljavanja.
Unutrašnji aspekti tih procesa obuhvataju reintegraciju (normalizaciju i rekonstrukciju) društva Srbije nakon perioda njegove devastacije u poslednjoj deceniji i po prošlog veka, a na temeljima tržišne privrede i uspostavljanja i jačanja demokratskih institucija.
Regionalni aspekti odnose se na procese integracije unutar regiona zapadnog Balkana, njegov uticaj na Srbiju i mesto Srbije u njemu, a evropski na procese i aktivnosti unutar Srbije koje su usmerene ka njenom članstvu u Evropskoj uniji. Naprotiv, usklađenost i komplementarnost navedenih aspekata i procesa unutar njih jesu pretpostavka harmoničnog razvoja prema budućim integracijama.
Predmet istraživanja biće proučavan iz dva komplementarna ugla:
1) Iz ugla društveno-civilizacijskih pretpostavki koje uključuju analizu društveno-istorijskih uslovljenosti koje određuju moguće obrasce integracija, kako onih koji procese integracija omogućavaju tako i onih koje se javljaju kao moguće prepreke i otpori; kritičku analizu temelja ideje o Evropi kao zajednici naroda, odnosno njenih teorijskih, političkih, ekonomskih i najširih društvenih pretpostavki; istraživanje ideja, sporova i kontroverzi u modernim teorijama društva o nadnacionalnim integracijama; eksplikaciju ideološke obrade ideje evropskih i regionalnih integracija (kosmopolitizam vs. nacionalizam); istraživanje uticaja evropskih ideja na našu društvenu teoriju, pre svega diskusija i disputa (pa i konflikata) oko konzervativnih i liberalnih koncepata integracije (homogenizacija i isključivanje vs. adaptacija i uključivanje); proučavanja elemenata nacionalne i tradicionalne dimenzije u evropskim integracijama i njihov odnos prema građanskoj dimenziji (građansko i državno vs. kulturnog i etničkog shvatanja); kritičko preispitivanje mogućnosti primene jednih ili drugih ideja na društvenu stvarnost Srbije; odnos prema bližoj i daljoj prošlosti u svetlu unutrašnje reintegracije i regionalnog povezivanja u oblasti duhovne proizvodnje; uticaj nerešenog statusa Kosova i Metohije na unutrašnju reintegraciju društva u Srbiji i njegovu demokratizaciju, s obzirom na njegov simbolički, kulturni, ekonomski i politički značaj; uticaj neizvesne budućnosti državne zajednice, odnosno moguće posledice osamostaljenja Srbije; odnos državnog suvereniteta, univerzalnih prava i procesa integracije (suverenitet, internacionalizam i intervencionizam); etička, kulturna i antropološka dimenzija političkih i tehnoloških procesa integracije Srbije; delovanje evropskih integracija kao momenta globalizacije; komparativnu analizu stanja u pojedinim oblastima društva u Srbiji, u regionu i u Evropskoj uniji; analizu stanja regionalne saradnje u procesima evropskih integracija.
2) Iz ugla analize i tumačenja sadašnjeg stanja procesa oživotvorenja evropskih standarda u kulturnoj, političkoj, pravnoj, ekonomskoj i ekološkoj sferi. – ispitivanje mogućnosti, spremnosti i opremljenosti različitih slojeva i društvenih grupa za podršku integracijama; položaj pripadnika manjinskih zajednica, nacionalnih, verskih, polnih i drugih; zakonski okviri i stvarnost stanja ljudskih prava u Srbiji; – problemi rodne ravnopravnosti; destrukcija, rekonstrukcija i „stvaranje“ elita (personalni i kulturni obrazac); mesto, uloga i funkcija univerziteta i nauke, kao nosilaca procesa društvenog razvoja i kulturnih integracija; posledice prethodne društvene dezintegracije kao otežavajući faktor rekonstrukcije i normalizacije društva; nosioci antiintegracionih revandikacija, njihova ideologija i uticaj; rešavanje problema izbeglica i raseljenih lica kao pretpostavka regionalne integracije. Dva smisla integrativnih procesa, „aktivni“ i „pasivni“, imaju neposredne posledice na unutrašnje procese u samoj zemlji i jesu conditio sine qua non transformacije svih segmenata društva u Srbiji, odnosno test pripremljenosti za adopciju i adaptaciju širih, sve univerzalnijih standarda koji važe u Evropskoj uniji, tim pre što značajni delovi užeg, zapadnobalkanskog okruženja već sada predstavljaju „evropsko“ okruženje Srbije ili su na pragu da to postanu, što je za Srbiju još dalek cilj. Otuda će precizno uočeni kapaciteti za uključivanje u ovakve regionalne integracije, koje su ipso facto i evropskog karaktera, biti i osoben pokazatelj (ne)spremnosti za ubrzano „socijalno učenje“ u jednoj zemlji koja, u priličnoj meri, kasni u temeljnom procesu tranzicije i društvene transformacije, te koja, na putu ka svom strateškom cilju integracije, mora ubrzano prelaziti sve međuetape. Cilj istraživanja jeste doprinos formulisanju društvene strategije priključenja Evropskoj uniji, u skladu sa ulogom i položajem Srbije u regionu i njenim unutrašnjim potencijalima i potrebama. Dotični cilj podrazumeva nekoliko međuetapa: – stvaranje naučne i komparativne osnove za nastavak integracionih procesa, s obzirom na zahteve predstojećeg Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju sa Evropskom unijom – istraživanje iskustava i posledica evropskih integracija u okruženju mogućnosti proširenja saradnje; ponude rešenja za lakšu unutrašnju integraciju društva, odnosno za prevazilaženje društvenih tenzija.