Imaginarni Albanac: simbolika Kosova i figura Albanca u srpskoj kulturi
Autor(i)/Uredili Aleksandar Pavlović Izdavač(i) Institut za filozofiju i društvenu teoriju, Univerzitet u Beogradu Objavljeno 2019 ISBN 978-86-80484-61-7 Obim 130 Edicija Prudentia
Knjiga “Imaginarni Albanac” govori o tome kako su Srbi percipirali Albance kroz (relativno nedavnu) istoriju. U suštini, knjiga se fokusira na dugi 19. vek, što je termin kojim je Erik Hobsbaum označio period od Francuske revolucije do kraja Prvog svetskog rata. Ovaj period, kada su nacionalno-romantični pokreti cvetali u Evropi (i, posledično, na Balkanu) i kada su se pojavile nacionalne države, uzet je kao ključan u oblikovanju neprijateljske slike Albanaca u srpskoj kulturi. Knjiga pokazuje kako je u periodu od sredine 18. do sredine 19. veka srpskom kulturom dominirala ideja Albanaca kao hrišćana i hrabrih i buntovnih planinaca, koji su slični Crnogorcima i u savezu sa njima pružaju otpor Turcima. Ali, kako je interesovanje srpske javnosti od druge polovine 19. veka postajalo sve više vezano za Kosovo, srpski autori su počeli da opisuju Albance kao muslimane i povezivali ih sa Turcima, te ih stoga videli kao srpske neprijatelje. U tom kontekstu, posebna pažnja je posvećena kosovskom mitu, koji se smatra ključnim za razumevanje srpskih predstava o Albancima i uspostavljanje njihove neprijateljstva. Međutim, suprotno današnjem raširenom mišljenju o vekovnom neprijateljstvu između Srba i Albanaca, dokumentarni izvori iz prošlosti, razni kulturni spisi i njihova recepcija u srpskoj kulturi ukazuju na to da Srbi i Albanci vekovima nisu videli svoje odnose kao problematične. Stoga, predstavljanje Albanaca u ovom periodu – iako nesumnjivo subjektivno i sa predrasudama – nije jednostavno i sadrži ambivalencije i kontradikcije koje svedoče o različitim odnosima između dva naroda. Stoga, knjiga naglašava one inherentno pozitivne stavove koji proizlaze iz vekovnih zajedničkih tradicija i zajedničkog života na Balkanu, i nastoji da identifikuje glasove, ličnosti i percepcije koje mogu promeniti pogled na Albance u srpskoj kulturi, koja je dugo bila obeležena neprijateljstvom i radikalizmom.