Laboratorija za istraživanje i promovisanje aktivnog građanstva (Laboratorija za aktivno građanstvo i demokratske inovacije) kroz interdisciplinarni način pristupa proučavanju kako institucionalne tako i vaninstitucionalne participacije građanstva. Poseban fokus Laboratorije za aktivno građanstvo je na različitim modelima participativne, deliberativne i agonističke demokratije i njihovog značaja za razvoj demokratskog društva.
ActiveLab je interdisciplinarna istraživačka grupa koja istražuje i promoviše demokratske inovacije i učešće građana. Okuplja stručnjake i istraživače iz različitih oblasti, kao što su političke nauke, sociologija, antropologija, psihologija i komunikologija. Laboratorija je dizajnirana da omogući inovativna istraživanja koja imaju za cilj razumevanje, analizu i unapređenje demokratskih procesa i angažovanja građana.
Istraživački program ActiveLab-a je fokusiran na dve široke oblasti istraživanja. Članovi laboratorije istražuju participativne, agonističke i deliberativne oblike demokratije. Njeni istraživači su posebno zainteresovani da shvate kako novi modeli učešća građana mogu pomoći da se premosti jaz između donosilaca odluka i običnih građana i da ljudima daju veće pravo glasa u odlukama koje utiču na njihove živote. Pored fokusa na demokratske inovacije, značajan deo našeg istraživanja fokusiran je na različite oblike učešća građana u rasponu od politike protesta do uticaja društvenih pokreta i inicijativa zasnovanih na zajednici na političke procese. U svom istraživanju, članovi laboratorije koriste kvantitativne i kvalitativne metodologije koje im pomažu da u potpunosti shvate dve žarišne tačke istraživanja laboratorije.
Laboratorija organizuje seminare, radionice i konferencije koje okupljaju naučnike, kreatore politike, aktiviste i širu javnost kako bi razgovarali o novim idejama i razmenili najbolje prakse. ActiveLab ima veliko projektno iskustvo i saradnju sa evropskim centrima u istoj oblasti. Konačno, ActiveLab se snažno fokusira na domet, nastojeći da doprinese razvoju živahnijeg, inkluzivnijeg i participativnog prostora za građane Srbije, Zapadnog Balkana i šire.
Laboratorija je predvodila Erazmus+ mrežu Žan Mone – Aktivno građanstvo: promovisanje i unapređenje inovativnih demokratskih praksi na Zapadnom Balkanu, organizujući prve građanske skupštine u Srbiji. Projekat „Uzmi grad u svoje ruke: obrisi građanskog učešća“ osmišljen je da promoviše principe demokratije, sa posebnim osvrtom na modele građanske participacije na nivou lokalnih zajednica. ActiveLab je partner na projektu Horizons 2020 EnTrust: Enlightened trust: Ispitivanje poverenja i nepoverenja u upravu – uslovi, efekti i lekovi fokusirani na ispitivanje poverenja građana i nepoverenja u upravljanju, i Horizons Europe projekti Nets4Dem: Mreža mreža 4 Demokratija sa zadatkom da sastavi i profiliše korpus znanja o demokratskim inovacijama koji finansira EU.
Delovanje Laboratorije za aktivno građanstvo i demokratske inovacije pri Institutu ima za cilj
- Uspostavljanje i formalno prepoznatljivog centra u okviru Instituta koji bi sprovodio empirijska i teorijska multidisciplinarna istraživanja koji bi omogućili formiranje bogate baze podataka;
- Unapređivanje i širenje znanja i razvijanje međunarodne saradnje u oblasti participativnih modela demokratije i građanskog političkog angažovanja;
- Pružanje podrške procesima kreiranja javnih politika zagovaranjem značaja participativnih modela demokratije i građanskog političkog angažovanja za demokratizaciju društva i pri implementaciji participativnih institucija;
- Poboljšanje razmene i saradnje između akademske zajednice, civilnog društva i donosilaca odluka;
Laboratorija za aktivno građanstvo i demokratske inovacije proizilazi iz višegodišnjeg kontinuiranog naučno istraživačkog rada na empirijskim istraživanjima i teorijskim analizama, ali i iz primene istraživačkih rezultata u polju praktičnih politika, i međunarodne saradnje sa različitim stručnim mrežama iz oblasti humanističkih i društvenih nauka.
Najznačajniji projekti koje saradnici laboratorije sprovode ili su već sproveli su:
• EnTrust – Promišljeno poverenje: Istraživanje poverenja i nepoverenja građantva u institucije- uslovi, efekti i rešenja
• Jean Monnet Mreža: Aktivno građanstvo: promocija i unapređenje inovativnih demokratskih praksi na Zapadnom Balkanu (2018-2021)
• Neposlušna demokratija: komparativna analiza spornih politika na evropskoj poluperiferiji (2016-2021).
• Učenje demokratske participacije
• Evropsko društveno istraživanje (2017- )
• Uzmi grad u svoje ruke: osnovi građanske participacije (2018-2019)
• Mapiranje političkog pejzaža u Srbiji (2017)
Koordinator: Irena Fiket
Sekretar: Nemanja Anđelković
Članovi:
Srđan Đurović
Spoljni saradnici:
Jovana Timotijević (Fakultet politickih nauka, Univerzitet u Beogradu, Kolektiv Ministarstvo prostora)
Tara Tepavac (University of Graz)